Een ‘houten’ tijd

Een vijfjarig huwelijk noem je een ‘houten huwelijk’. Hoe noem je vijf jaar vol gemis? 

Lieve Henk,

Ik begin er aan te wennen, die onrust door mijn lijf in deze tijd van het jaar. Als dagen dichterbij onze doom-date komen, neemt het ongemak bezit mijn lijf. Mijn spieren zijn gespannen, mijn lontje die wordt kort, ik huil om alles en om niets en mijn dromen gaan over in flarden van herinneringen aan een gevecht die niemands netvlies ooit hadden mogen zien. Mijn hoofd gevuld met flasbacks aan een tijd die nooit vergeten mag worden, maar die pijn doet tot op het bot. Onrust, paniek, angst, verdriet en wanhoop gevangen in tijd, gevangen in mijn lichaam en diep in mijn hart.  

Gaandeweg de tijd is overleven overgegaan in herleven en weer leven en beleven. De dagen kabbelen langzaam voort. Het donker ging over in licht. De tijd die niet te vangen is, maar die duidelijk verstrijkt, wat ik kan zien aan het groeien van onze kinderen, aan de stappen die zij maken, aan mijn rimpeltjes en grijze haar. Een tijd die heel lang stil heeft gestaan en ons daarna met een noodgang weer heeft ingehaald. Clichés zijn waarheid geworden, ondanks hoe hard ik me er ooit tegen verzet heb. Na die tunnel komt echt weer licht, na regen toch echt wel zonneschijn, achter de wolken schijn de zon. Wat was ik boos, teleurgesteld en verontwaardigd als een ‘onwetend iemand’ me met deze clichés probeerde te troosten. ‘Gelukkig weten ze niet beter,’ dacht ik dan, maar pijn deed het wel. Want ik wilde niet vergeten, wilde eigenlijk geen einde aan deze pijn. Deze pijn was immers het bewijs hoeveel ik van je hield toch? En geen pijn, geen liefde?

Het gevecht met mijn geweten duurt al vijf jaren lang. Elke keer word ik teruggeworpen naar gewetensvragen waarop ik het antwoord niet weet. Die eerste keer hardop lachen na jouw dood, die eerste keer een onbezorgd moment genieten van het leven, gingen gepaard met een diep schuldgevoel en besef. Me intens schuldig voelend omdat ik kon genieten zonder jou, dat het leven toch maar doordraaide, ook al was je niet meer hier. Hoe had ik dat kunnen laten gebeuren? En dan de dagen van het donkerste zwart, waar geen einde aan leek te komen, uitzichtloos, gevaarlijk donker en stil, waar geen woorden voor te vinden zijn, waar geen uitzicht meer was op ooit….. Die dagen gingen gepaard met diepe gevoelens van rouw, van verdriet maar ook zeker van schuld. Want had ik jou niet beloofd om door te gaan, nooit op te geven, te genieten van dit leven, van onze kinderen, van alles om me heen? 

Allerlei vragen en gevoelens buitelen over elkaar heen. De één schreeuwt nog harder dan de andere, vragen allemaal om een antwoord, vragen allemaal om gehoord te worden. Door de noodkreten die ze uiten, hoor ik door het lawaai mezelf niet meer. Ik trek me terug in een doodse stilte in de hoop daar iets te horen, iets te voelen, iets te merken van houvast. 

Elk jaar rond dezelfde tijd begint het geschreeuw. Tussen flarden van herinneringen, tussen flasbacks naar toen, beginnen de stemmen in mij te schreeuwen. De spanning moet eruit! Mijn gewetensvragen die ik gaandeweg het jaar weg kan duwen door op te gaan in mijn nieuwe leven, eisen nu een antwoord! Deels zijn ze er, deels kan ik daar rationeel, maar ook met mijn gevoel op antwoorden. Tijdens ons jaarlijkse herdenkingsweekend, samen met de kinderen, ontstaan er waardevolle en diepgaande gesprekken over toen, over wie je was, wat je deed, wat je dacht en wat je voelde. De gesprekken zijn anders, minder beladen met pijn en angst, gevuld met reflectie en nog veel meer met waardering. Een jaarlijkse terugblik op toen, maar ook een blik op waar we staan. Een samenvatting van onze reis tot dusver en dan kan ik niet anders concluderen lieve Henk, dan dat ik ontzettend trots ben op waar we staan. Dat ik enorm trots ben op onze kinderen en op mezelf, hoe wij ons staande houden in dit leven en in deze tijd. Dat wij weer écht kunnen leven, écht kunnen genieten en dat kunnen zonder jou te vergeten. Je bent een onderdeel van ons bestaan, verweven in ons hele zijn. En dat voel ik ook. Je bent bij ons, elke dag van elke week, elk moment.

En na een weekend vol liefde over en met jou gesproken te hebben, volgen de dagen naar deze doom-dag. En terwijl de week voortkabbelt merk ik ook dat de andere stemmen hun gezicht weer laten zien. Ze zijn grillig, grijs, zwart, schreeuwerig, hard en gemeen. Ze zijn mijn angsten, mijn schuldgevoelens, mijn donker en zwart ineen. Want heb ik wel genoeg aan jou gedacht? Ben ik wel vaak genoeg bij je graf geweest? Nee toch zeker! Was ik niet te druk met mijn nieuwe leventje? En wat zegt dat over mij? En wat zegt dat over jou? Ben ik je vergeten? Hou ik niet meer van jou?

Schuldgevoel overvalt me, terwijl mijn rationele brein samen met mijn zonnige kant die gevoelens proberen weg te duwen, omdat ik immers doe wat ik beloofd heb, toch? 

Alles wordt beter, maar niemand zegt wanneer. Waar! Maar ook niemand vertelt hoe ingewikkeld dat is. Hoe moeilijk het is om te leren omgaan met al die tegenstrijdige gevoelens en gedachten die je krijgt, naast al het gemis, naast al dat verdriet. Niemand heeft een boekje geschreven hoe je dat moet rechttrekken in jezelf. Wanneer doe je het eigenlijk goed? Als je teveel leeft of te weinig? Als je teveel huilt of te weinig? Of je het graf vaak bezoekt of te weinig? Wanneer is het goed?

En terwijl ik dit schrijf, hoor ik je fluisteren dat ik het antwoord al wel weet! Want ik doe het wel goed! Ik kan het niet verkeerd doen, want ik doe het op mijn manier. Bij alle wat ik doe, neem ik jou in gedachten mee. Ik noem nog steeds je naam, omdat ik wil dat iedereen weet wie je was en wat jij voor ons betekend hebt en nog steeds doet! Ik kan het niet verkeerd doen, zolang ik het doe uit liefde voor jou, voor de kinderen, voor mezelf en alle andere mensen om me heen. Uit liefde handelen, uit liefde doorleven, uit liefde missen, kan nooit fout zijn….. hoe je het ook doet. 

Deze week is een zware week. Inmiddels weet ik dat het gevecht in mezelf vooral in deze week tot een hoogtepunt komt. Alle verwarrende gevoelens en gedachten hopen zich op tot dit moment. En dat moment is nu. Dus ik schrijf het van me, bezoek zo meteen je graf, sta stil bij wat nooit had mogen zijn en vanavond, lieve schat, proosten we op je leven! Want dat is zoals jij het had gewild! Leven, recht uit het gevoel, hand in hand, apart maar toch samen, met onze kinderen als stralend middelpunt. Liefde, in zijn puurst vorm, liefde voor jou, liefde voor elkaar en vooral ook liefde voor het leven! 

Voor altijd in mijn hart. Omdat ik voor eeuwig van je hou.

Liefs Eem